Жылдам жүретін трамвай
5. Тиімді көлік = экономикалық өсім
Жобаланған, бірақ тоқтатылған алғашқы ЖРК желісінің болжалды қатынау бағытын, атап айтқанда Момышұлы көшесі (Мөнке би көшесінен Толе би көшесіне дейін) және Төле би көшесі (Момышұлы көшесінен Панфилов көшесіне дейін) бөліктерін мұқият қарап көрейік.

Бұл телімдерде қалыптасқан жағдай таразының екі жағын еске салғандай болады. Бір жағында - Момышұлы көшесі ауданындағы бағасы едәуір тартымды тұрғын үйдің көп болуы. Екінші жағында – Төле би көшесі ауданында бизнес, сауда және оқу орындары нысандарының көп болуы.
Мұндағы айқын теңгерімсіздік – Момышұлы көшесі ауданының тұрғындары жұмыс күндері жұмысқа немесе оқуға бару үшін ғана емес, сонымен қатар демалыс күндері – тауарларға, қызметтерге және бос уақыт өткізетін жерлерге қол жеткізу үшін де өз ауданынан шығуға мәжбүр.

Бюджеттік тұрғын үйді қоса алғанда тұрғын үй кешендерінің қарқынды түрде салынуына қарамастан, Момышұлы көшесі сауда, оқу орындарын және іскерлік нысандарды құру үшін тартымды бола қойған жоқ. Бұл – бірінші кезекте ауданның көліктік қолжетімсіздігімен байланысты.

Тұрғындардың өмір сүру сапасы мен сатып алу қабілетін жақсартудың, сондай-ақ ауданның тартымдылығын арттырудың кілті – қолда бар жүрдек трамвай жобасын іске асыру болып табылады. Ол жол жүру уақытын қысқартып қана қоймай, сонымен қатар – метро станциялары секілді – ауданның беделін көтереді, мұндағы тұрғын үй мен жердің бағасын арттырады, зиянды шығарындылардың көлемін, көлік кептелістерін және ЖОО-ны азайтады.

Төле би көшесі үшін – ондағы бизнес-орталықтардың, сауда кешендерінің және оқу мекемелерінің салыстырмалы түрде көп болуына қарамастан – осындай нысандарды, жұмыс және оқу орындарын жаңа және ескі тұрғын аудандармен байланыстыру шешімі қажет етіледі. Момышұлы көшесіндегі жағдай секілді, бұл – қаланың барлық тұрғындары үшін көлікке теңдей қолжетімділікті ұсына отырып, қаланың әртүрлі аудандарын біркелкі дамыту міндетін шешуге жәрдемдесуі тиіс. Мұндай шешім – тек заманауи магистральды қоғамдық көлік түрі, мысалы ЖРК болуы мүмкін, өйткені оның оң әсері есептеулермен және көлік үлгілерімен негізделген.

Міне қазір, жүрдек трамвай жобасы тоқтатылған кезде, осы аудандардың тұрғындары өз уақытын қала экономикасына үлес қосуға жұмсаудың орнына немесе өмір сүру сапасы мен әлеуметтік капиталын арттыра отырып өз уақытын отбасымен және достарымен сапалы өткізудің орнына, күн сайын кептелістерге жұмсауға мәжбүр.