Зерттеу
Ақылды қала. Бағдарламаны іске асыруға азаматтық қоғамның қатысуы
2017
Smart City тұжырымдамасының техникалық жағына баса назар аудара отырып, көптеген елдер жиі жағдайларда қаланың дамуының негізі болып табылатын тұрғындармен өзара тығыз ынтымақтасудың маңыздылығын жиі ұмытып жатады. 2017 жылы Urban Forum Almaty қоры University of Westminster университетімен (Лондон) бірге «Ақылды қала: Бағдарламаларды іске асыруға азаматтық қоғамның қатысуы» зерттеуін жүргізді.

Есепте – Ұлыбритания мен Қазақстан қалалары «ақылды қалалар» жасау үшін азаматтардың энергиясын, идеясын және қабілетін пайдаланатын әдістер қарастырылды. Smart дегеніміз – инфрақұрылымдық жаңғырту мен ең жаңа технологиялар ғана емес, сонымен қатар азаматтармен ынтымақтастыққа негізделген «ақылды» әдістер. Адамдар инновациялардың нысаны емес, қатысушылары болуы тиіс.

Зерттеушілер Ұлыбритания мен Қазақстан қалаларын зерттей отырып, белсенді азаматтардың өз қалаларын дамытуға қатысуына негіз болған тәсілдемелерге назар аударды.
Негізгі тұжырымдар:
Алматы мен Астанада жергілікті билік Smart City жобасына азаматтардың қатысу ауқымын кеңейту жөніндегі жұмыстарды жұргізуде. Бұған институционалдық реформалар, соның ішінде азаматтардың жүгінулеріне биліктегілердің жауап қатуы мен есептілік үшін ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың енгізілуі, сондай-ақ Қоғамдық кеңестердің құрылуы жәрдемдеседі. Бұл жұмыс адамдарға ұсынылып отырған идеялар мен «ақылды» шешімдердің мәнісін жақсырақ түсінуге мүмкіндік беретін барынша айқын стратегияның бір бөлігі болуы тиіс.

Алматы мен Астана қалаларында «ақылды қаланы» енгізуден әлеуметтік-экономикалық әсер – қаланы дамыту саласындағы инновациялардың енгізілуімен және бастамаларға қатысып жүрген әртүрлі қатысушылардың тартылуымен күшейтіледі. Бұл дегеніміз – қоғамдық ұйымдар, әртүрлі азаматтық топтар, бизнес, стартаптар, ғылым және білм беру мекемелері және басқалары.

Азаматтық бастамалар қала деңгейінде белгілі қиындықтарға тап болуда. Азаматтар мен шешім қабылдайтын тұлғалардың арасында кері байланыстың тікелей арналары жоқ. Қалалықтардың цифрлық құзыреті мен ақпараттық сауаттылығын дамыту бойынша білім беру бағдарламалары әзірге жоқ, ал бұл – оларға «ашық деректермен» және басқа да «ақылды» өнімдермен өзара әрекеттесуіне мүмкіндік берер еді.

«Астананы дамыту орталығы» АҚ мен «Астана Innovations» муниципалдық компаниясы жас кәсіби қоғамдастық, азаматтар, халықаралық ұйымдар және қала билігі арасында ынтымақтастық орнатуда делдал болудың зор әлеуетін көрсетті.
Шешім қабылдау орталықтары үшін ұсынымдар:
Инновациялық шешімдерді іске асырған кезде жетекші рөлдерді мүдделі тараптармен бөлісу

«Ақылды қала» шешімдерін әзірлеуге қатысу бойынша қалалықтардың құзыретіне инвестиция салу

Ашық деректерге қол жеткізудің ауқымын кеңейту және оны пайдалану машықтарын дамытуға инвестиция салу

Азаматтармен ұсынылған идеяларды қолдау үшін қаржыландырудың инновациялық үлгілерін зерттеу

Ұйымдар мен белсенді азамтатар үшін, олардың арасындағы ынтымақтастықты дамыту үшін және жобаларды бірлескен түрде дамыту үшін кеңістіктер құру

Қала билігінің құрылымдарын «ақылды қала» талаптарына бейімдеу

Жобаларды масштабтау және бұрын ұсынылған жобалар мен бастамалардың қатысушылары желісін қолдау жолымен олардың тұрақтылығын қамтамасыз ету

Физикалық деректер мен әлеуметтік-экономикалық әсер ету деңгейі негізінде эксперименттік және масштабталатын іс-шараларға бағалау жүргізу

«Ақылды қалалар» жобаларына сәйкес жоғары оқу орындарының рөлін арттыру

«Ақылдылық» ұғымына адамдардың әлеуеті мен азаматтардың қатысуын ықпалдастыра отырып, бұл сөздің мағынасын кеңейту.