Президенту Республики Казахстан
К.К.Токаеву

Призываем вас вмешаться в ситуацию вокруг проекта скоростного трамвая в г. Алматы и взять под личный контроль его реализацию.

Скоростной трамвай - это важнейший проект для обеспечения транспортной связанности крупнейшего мегаполиса страны. Это особенно актуально в свете быстрого роста численности жителей города - только по официальным данным она сейчас составляет 2 млн человек, а в перспективе ожидается активное продолжение роста населения.

ОШИБКИ ВЕДУТ К ПРОБЛЕМАМ

Продолжающаяся застройка окраин в полном отрыве от планов развития магистрального общественного транспорта ставит под угрозу устойчивое развитие Алматы и в самом скором будущем грозит крупными социальными и экологическими проблемами.

Согласно проектам детальной планировки районов на западе Алматы, власти готовятся активно наращивать население там, где в последние годы уже остро стоят транспортные проблемы, вызванные массовым жилищным строительством без создания соответствующей инфраструктуры общественного транспорта. Между тем, в этих районах еще несколько лет назад, согласно генплану, должна была появиться линия скоростного трамвая.

Акимат Алматы совершает крупную градостроительную ошибку, поощряя появление крупных жилых массивов, жители которых окажутся зависимы от личного автотранспорта. Такая ситуация наблюдается на всех окраинах Алматы. Подчеркиваем, что это полностью противоречит как транспортной, так и экологической стратегии города и республики.


ПОЧЕМУ ИМЕННО ТРАМВАЙ

На сегодня скоростной трамвай во всем мире признан самым оптимальным и эффективным способом перемещения людей в крупных городах со схожими экологическими проблемами.

За последние годы в мире появились десятки новых линий легкого рельсового транспорта, в т.ч. в развивающихся странах Африки и Южной Америки. В соседней Российской Федерации по концессионному соглашению реализуется четыре проекта трамвайной сети: два из них – в Санкт-Петербурге, а также в Таганроге и Верхней Пышме; планируется строительство линий скоростных трамваев в более чем 20 городах.

Это обусловлено рядом преимуществ, которые предлагают системы скоростного трамвая, в сравнении с прочими видами общественного транспорта, включая электробусы:

1. более высокая скорость благодаря движению по физически обособленным от автомобильной дороги путям.

2. большая пассажироемкость, поскольку современный состав перевозит до 200 человек, а средний пассажиропоток в целом доходит до 140,000 человек в сутки.

3. сравнительно небольшие стоимость и время запуска линий в сравнении с метрополитеном; при этом экономический эффект скоростного трамвая и его значение для транспортной системы намного выше, чем от других видов общественного транспорта за счет благоустройства и повышения качества уличной среды.

4. экологичность - современные системы скоростного трамвая предполагают нулевые выбросы в атмосферу и самую высокую энергоэффективность в пересчете на перевезенного пассажира среди городских видов транспорта.

5. комфорт - просторные низкопольные составы и приподнятые платформы на остановочных комплексах обеспечивают полную доступность для маломобильных групп населения - инвалидов, пожилых людей, детей, родителей с колясками и т.д.

6. безопасность - трамвайные системы характеризуются в мире наименьшим количеством ДТП, так как при надлежащем проектировании и обслуживании они в меньшей степени зависят от человеческого фактора. Именно поэтому трамвай хорошо сочетается с пешеходными улицами и зелеными коридорами.


АКТУАЛЬНОСТЬ ДЛЯ АЛМАТЫ

Все эти факторы очень актуальны для Алматы. Скоростной трамвай сможет связать большие густонаселенные районы сложившейся и бурно развивающейся новой застройки между собой, с центрами притяжения и точками приложения труда. Это поможет реализовать заявленную акиматом стратегию "города без окраин" экологичным и эффективным образом, повысит качество жизни горожан, экономическую активность и привлекательность Алматы для инвесторов и туристов.

Проект системы скоростного трамвая в Алматы, работа над которым была начата в 2013 году, мог бы стать примером транспарентного международного инвестиционного проекта. При участии зарубежных консультантов уже была полностью разработана конкурсная документация для первой линии. Проект прошел международные скрининги и все необходимые государственные экспертизы. Состоялся первый этап открытого и прозрачного конкурса среди инвесторов. Все эти параметры кардинально отличают его от проекта ЛРТ в г. Нур-Султан как по стоимости так и по системе реализации.

В настоящее время, судя по заявлениям акима Б.Сагинтаева, проект близок к сворачиванию. С осени 2019 года его судьба остается неясной. Аким города Б. Сагинтаев обещает начать его реализацию, но постоянно ссылается на нехватку средств, при этом параллельно продвигая другие проекты, которые не способны повлиять на ситуацию и лишь отвлекают от решения проблемы транспортной связанности Алматы - например, это проекты пригородных электричек и "прогулочного" трамвая.

Сметная стоимость всего проекта, несмотря на заявления акима Б.Сагинтаева, даже при текущем бюджете г. Алматы, является вполне подъёмной, не говоря уже о возможностях государственно-частного партнерства. Аким в выступлениях завышает стоимость проекта, озвучивая (в отличии от других транспортных проектов) затраты на весь жизненный цикл проекта, а не на запуск, которые составляет всего около 300 млн. долларов. Таким образом, население Алматы не получает объективной и достоверной информации о проекте.

Наши обращения к акимату города Алматы и правительству в прошлом остались без ответа и внимания. Это дает нам основания считать, что г-н Сагинтаев

• не способен донести до правительства суть социально-экономического эффекта проекта на пространственное развитие города и качество жизни алматинцев;
  
  
• безосновательно противопоставляет проект скоростного трамвая планам развития метрополитена, хотя затраты на строительство и эксплуатацию, сроки реализации, а также зона покрытия несопоставимы;
  
  
• не заинтересован продолжить реальную ежедневную работу с надежными международными консорциумами, которые уже заявляли о своем интересе по реализации конкурентоспособного проекта скоростного трамвая в городе Алматы.
  

Призываем вас обратить вновь свое внимание к проблеме развития современного и экологичного транспорта в Алматы и дать соответствующие конкретные поручения по реализации данного проекта, его финансированию, и продолжению работы с инвесторами.

Қазақстан Республикасының Президенті Қ. К. Тоқаевқа

Сізді Алматы қаласындағы жүрдек трамвай жобасының айналасындағы жағдайға араласуға және оның іске асырылуын жеке бақылауға алуыңызға шақырамыз.
Жеңіл рельсті трамвай - бұл елдегі ең ірі мегаполистің көлік байланысын қамтамасыз ететін маңызды жоба. Бұл әсіресе қала тұрғындары санының тез өсуіне байланысты өзекті - тек ресми мәліметтер бойынша ол қазір 2 миллион адамды құрайды, ал болашақта халық санының өсуі белсенді түрде жалғасады деп күтілуде.

ҚАТЕЛЕР ПРОБЛЕМАЛАРҒА ӘКЕЛЕДІ
Магистралдық қоғамдық көлікті дамыту жоспарларынан толық алшақтықта қала шетіндегі құрылыс салу Алматының тұрақты дамуына қауіп төндіреді және жақын арада ірі әлеуметтік және экологиялық проблемаларға тап болады.
Алматының батысындағы аудандарды егжей-тегжейлі жоспарлау жобаларына сәйкес, билік соңғы жылдары қоғамдық көліктің тиісті инфрақұрылымын құрмай жаппай тұрғын үй құрылысынан туындаған көлік проблемалары өткір тұрған жерлерде халықты белсенді түрде өсіруге дайындалуда. Сонымен қатар, осы аудандарда бірнеше жыл бұрын, бас жоспарға сәйкес, жеңіл рельсті желі пайда болуы керек еді.
Алматы әкімдігі, тұрғындары жеке автокөлікке тәуелді болатын ірі тұрғын алаптарының пайда болуын ынталандыра отырып, ірі қала құрылысы қателігін жасайды. Мұндай жағдай Алматының барлық шетінде байқалады. Бұл қала мен республиканың көлік және экологиялық стратегиясына мүлдем қайшы келетінін атап өтеміз.

НЕЛІКТЕН ТРАМВАЙ
Бүгінгі таңда, бүкіл әлемде жеңіл рельсті көлік, ұқсас экологиялық проблемалары бар ірі қалаларда адамдарды жылжытудың ең оңтайлы және тиімді әдісі болып саналады.
Соңғы жылдары әлемде, соның ішінде Африка мен Оңтүстік Американың дамушы елдерінде ондаған жаңа жеңіл рельсті көлік желілері пайда болды. Көршілес Ресей Федерациясында концессиялық келісім бойынша трамвай желісінің төрт жобасы іске асырылуда: олардың екеуі – Санкт-Петербургте, сондай-ақ Таганрог пен Жоғарғы Пышмада; 20-дан астам қалада жүрдек трамвай желілерін салу жоспарлануда.
Бұл қоғамдық көліктің басқа түрлерімен, соның ішінде электр автобустарымен салыстырғанда жеңіл рельсті жүйелер ұсынатын бірқатар артықшылықтарға байланысты:
1. автомобиль жолынан физикалық тұрғыдан оқшауланған жолдар бойымен жүрудің арқасында жоғары жылдамдық.
2. үлкен жолаушылар сыйымдылығы, өйткені қазіргі заманғы құрам 200 адамға дейін, ал орташа жолаушылар ағыны тәулігіне 140,000 адамға жетеді.
3. метромен салыстырғанда желілерді іске қосу құны мен уақыты салыстырмалы түрде аз; сонымен бірге жеңіл рельстің экономикалық әсері көше ортасының сапасын жақсарту арқылы қоғамдық көліктің басқа түрлеріне қарағанда әлдеқайда жоғары.
4. экологиялылық әсері - жүрдек трамвайдың заманауи жүйелері атмосфераға нөлдік шығарындылар шығарады және қалалық көлік түрлері арасында тасымалданған жолаушыға есептегенде ең жоғары энергия тиімділігін қамтамас етеді.
5. жайлылық - аялдама кешендеріндегі кең едені төмен құрамдар мен көтеріңкі платформалар халықтың қауқары аз топтары - мүгедектер, қарт адамдар, балалар, арбалары бар ата-аналар және т. б. үшін толық қолжетімділікті қамтамасыз етеді.
6. қауіпсіздік - трамвай жүйелері әлемде жол апатының ең аз санымен сипатталады, өйткені тиісті жобалау және қызмет көрсету кезінде олар адами факторға аз дәрежеде тәуелді болады. Сондықтан трамвай жаяу жүргіншілер көшелерімен және жасыл дәліздермен жақсы жүреді.

АЛМАТЫ ҮШІН ӨЗЕКТІЛІГІ
Осы факторлардың барлығы Алматы үшін өте өзекті. Жүрдек трамвай қалыптасқан және қарқынды дамып келе жатқан жаңа құрылыстың үлкен тығыз қоныстанған аудандарын бір-бірімен, тарту орталықтарымен және еңбек қолдану нүктелерімен байланыстыра алады. Бұл әкімдік мәлімдеген "шетсіз қала" стратегиясын экологиялық және тиімді түрде іске асыруға көмектеседі, қала тұрғындарының өмір сүру сапасын, экономикалық белсенділікті және инвесторлар мен туристер үшін Алматының тартымдылығын арттырады.
2013 жылы басталған Алматыдағы жүрдек трамвай жүйесінің жобасы транспарентті халықаралық инвестициялық жобаның үлгісі бола алар еді. Шетелдік консультанттардың қатысуымен бірінші желі үшін конкурстық құжаттама толығымен әзірленді. Жоба халықаралық скринингтер мен барлық қажетті мемлекеттік сараптамалардан өтті. Инвесторлар арасында ашық конкурстың бірінші кезеңі өтті. Осы параметрлердің барлығы оны құны бойынша да, іске асыру жүйесі бойынша да Нұр-сұлтан қаласындағы LRT жобасынан түбегейлі ерекшелендіреді.
Қазіргі уақытта әкім Б. Сағынтаевтың мәлімдемесіне қарағанда, жоба тоқтатылуға жақын. 2019 жылдың күзінен бастап оның тағдыры белгісіз. Қала әкімі Б. Сағынтаев оны іске асыруды бастауды уәде етеді, бірақ қаражаттың жетіспеушілігіне үнемі сілтеме жасайды, бұл ретте транспорттық жағдайға әсер ете алмайтын және Алматының көлік байланысы проблемасын шешуді тек алшақтататын басқа жобаларды жүзеге асыруға дайындығын көрсетіп отыр - мысалы, бұл қала маңындағы электрпоездары мен "серуендеу" трамвайының жобалары.
Әкім Б.Сағынтаевтың мәлімдемесіне қарамастан, бүкіл жобаның сметалық құны, тіпті Алматы қаласының ағымдағы бюджеті кезінде де, мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктің мүмкіндіктері туралы айтпағанда, айтарлықтай көтерімді болып табылады. Әкім сөз сөйлеуде жобаның құнын көтеріп, жобаның бүкіл өмірлік цикліне жұмсалатын шығындарды (басқа көлік жобаларына қарағанда) айтады. Ал жобаны іске қосуға шамамен 300 млн. доллар ғана қажет. Осылайша, Алматы тұрғындары жоба туралы объективті және сенімді ақпарат алмайды.
Біздің Алматы қаласының әкімдігіне және Үкіметке жасаған өтініштеріміз бұрын-соңды жауапсыз және көңілсіз қалды. Бұл бізге Сағынтаев мырза жобаны іске асыруға қатысты келесі сипаттамаларға сай келеді деп санауға негіз береді:
- жобаның қаланың кеңістіктік дамуына және алматылықтардың өмір сүру сапасына тигізетін әлеуметтік-экономикалық әсерінің мәнін Үкіметке жеткізе алмайды;
- жеңіл рельсті жобаны метрополитенді дамыту жоспарларымен негізсіз салыстырады, дегенмен құрылыс және пайдалану шығындары, іске асыру мерзімі, сондай-ақ қамту аймағы салыстыруға келмейді;
- Алматы қаласында жүрдек трамвайдың бәсекеге қабілетті жобасын іске асыру бойынша өз мүдделілігін мәлімдеген сенімді халықаралық консорциумдармен күнделікті нақты жұмысты жалғастыруға мүдделі емес.

Сізді Алматыдағы заманауи және экологиялық көлікті дамыту проблемасына тағы да назар аударуға және осы жобаны іске асыру, оны қаржыландыру және инвесторлармен жұмысты жалғастыру жөнінде тиісті нақты тапсырмалар беруге шақырамыз.